รายงานสถานะตัวชี้วัดเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2568

ลดผลกระทบเชิงลบของเมืองต อสิ่งแวดล อมต อหัวประชากร รวมถึงการให ความสําคัญกับคุณภาพอากาศ และการจัดการ ขยะชุมชนและของเสียอื่นๆ ภายในป พ.ศ. 2573 ร อยละปริมาณขยะมูลฝอยชุมชนที่เข าสู ระบบกําจัด ขยะมูลฝอยชุมชน เมื่อพิจารณาข อมูลค าเฉลี่ยรายป ของฝุ นละอองขนาดเล็กไม เกิน 2.5 ไมครอน (PM2.5) ในเขตเมืองจากกรมควบคุมมลพิษ พบว าในช วงป 2559 มีค าฝุ นเฉลี่ยเกินเกณฑ มาตรฐาน โดยมีค าเฉลี่ยสูงถึง 27 ไมโครกรัมต อลูกบาศก เมตร ส วนในป 2560–2564 มี ค าฝุ นเฉลี่ยอยู ในเกณฑ มาตรฐาน โดยมีค าเฉลี่ยอยู ในช วง 22-25 ไมโครกรัมต อ ลูกบาศก เมตร ในช วงป 2565-2567 ค าฝุ นเฉลี่ยสูงเกินมาตรฐานทุกป โดยเฉพาะในป 2566 ที่มีค าสูงถึง 26 ไมโครกรัมต อลูกบาศก เมตร จากนั้นลดลงมาเหลือ 24 ไมโครกรัม ต อลูกบาศก เมตรในป 2567 ซึ่งสูงเกินมาตรฐานเช นเดิม แนวโน มดังกล าวสะท อนให เห็น ถึงความไม คงที่ของคุณภาพอากาศ แม ค าฝุ นเฉลี่ยบางป อยู ในเกณฑ มาตรฐาน แต มี หลายป ที่ค าฝุ นละอองเกินเกณฑ และส งผลต อความปลอดภัยด านสุขภาพของประชาชน ในเขตเมือง จากข อมูลค าเฉลี่ยรายป ของฝุ นละอองขนาดไม เกิน 10 ไมครอน (PM10) ใน เขตเมือง พบว า ทุกป ที่มีการรายงานข อมูลมีค าฝุ นเฉลี่ยอยู ในเกณฑ มาตรฐาน การจัดการสิ่งแวดล อมในเขตเมืองเป นความท าทายที่สําคัญของประเทศไทย เนื่องจาก ป ญหาขยะมูลฝอยและมลพิษทางอากาศยังคงส งผลโดยตรงต อคุณภาพชีวิตของประชาชน การติดตามผลการดําเนินงานผ านตัวชี้วัด 11.6.1 และ 11.6.2 จึงเป นเครื่องมือสําคัญที่ช วย สะท อนให เห็นถึงสถานการณ จริง ทั้งในด านที่มีความก าวหน าและในด านที่ยังต องได รับการ การแก ไขอย างจริงจัง เมื่อพิจารณาข อมูลจากกรมควบคุมมลพิษ จะเห็นว า ร อยละปริมาณ ขยะมูลฝอยชุมชนที่เข าสู ระบบกําจัดขยะมูลฝอยชุมชนโดยรวม มีแนวโน มลดลง จากร อยละ 65 ในป 2561 ลดลงเหลือร อยละ 56 ในป 2562 ปรับเพิ่มขึ้นเป นร อยละ 67 ในป 2563 และ ปรับลดลงอย างต อเนื่องเหลือเพียงร อยละ 55 ในป 2567 ตัวเลขเหล านี้สะท อนให เห็นถึง ความท าทายด านการจัดการขยะมูลฝอย แม จะมีการดําเนินมาตรการต างๆ เช น การส ง เสริมการคัดแยกและรีไซเคิลผ านโครงการธนาคารขยะ กิจกรรม Big Cleaning Day และ การรณรงค ลดขยะในชุมชน แต สถานการณ โดยรวมยังบ งชี้ถึงความจําเป นในการลงทุนด าน โครงสร างพื้นฐาน เช น การพัฒนาระบบรวบรวมและกําจัดขยะที่ได มาตรฐาน การก อสร าง ศูนย คัดแยกและกําจัดขยะ รวมถึงการนําเทคโนโลยีที่เป นมิตรต อสิ่งแวดล อมมาใช ควบคู กับ การสร างแรงจูงใจให ประชาชนมีส วนร วมมากยิ่งขึ้น เช น การส งเสริมการคัดแยกขยะตั้งแต ต นทาง และการให รางวัลแก ชุมชนต นแบบ เป นต น 11.6.1 11.6.2 ค าเฉลี่ยรายป ของฝุ นละอองขนาดเล็กไม เกิน 2.5 ไมครอน (PM2.5) ในเขตเมือง รายงานสถานะตัวชี วัดเป าหมายการพัฒนาที ยั งยืนของประเทศไทย 2568 เมืองและชุมชนที ยั งยืน ป ญหาฝุ นละอองในเขตเมืองเกิดจากหลายป จจัยที่ซ อนทับกัน ทั้งการจราจรที่หนาแน น การใช พลังงานจากเชื้อเพลิงฟอสซิล กิจกรรมอุตสาหกรรมและการเผาในที่โล ง รวมถึง ผลกระทบจากหมอกควันข ามแดน และสภาพอากาศที่ไม เอื้อต อการกระจายตัวของ มลพิษ ส งผลให ค า PM2.5 มีแนวโน มเกินมาตรฐานในหลายป โดยเฉพาะช วงป หลังที่มี ค าฝุ นเฉลี่ยอยู ในระดับสูง สถานการณ ดังกล าวสะท อนถึงความท าทายด านคุณภาพ อากาศในเขตเมืองที่ต องได รับการแก ไขอย างจริงจัง ผ านมาตรการลดการเผา การ จัดการเชื้อเพลิง การควบคุมแหล งกําเนิดมลพิษ และระบบเฝ าระวังที่เข มแข็ง เพื่อให คุณภาพอากาศในอนาคตปลอดภัยต อสุขภาพของประชาชนได อย างยั่งยืน 34 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 0 20 40 60 80 65 56 67 62 59 58 55 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 0 20 40 60 43.0 41.0 42.0 47.0 43.0 40.0 38.0 46.0 44.0 ค าเฉลี่ยรายป ของฝุ นละอองขนาดไม เกิน 10 ไมครอน (PM10) ในเขตเมือง 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 0 10 20 30 27 22 24 25 23 22 20 26 24 จากเดิมไม เกิน 25 มคก./ลบ.ม. ปรับเป นไม เกิน 15 มคก./ลบ.ม ตั้งแต วันที่ 9 กรกฎาคม 2565 ค ามาตรฐานฝุ นละออง PM10: ค าเฉลี่ยรายป ไม เกิน 50 มคก./ลบ.ม. ตั้งแต วันที่ 26 พฤษภาคม 2538 หมายเหตุ : ค ามาตรฐานฝุ นละออง PM2.5: ค าเฉลี่ยรายป ไม เกิน 25 มคก./ลบ.ม.